Stories, Myths and Legends

The Colloquy between Fintan and the Hawk of Achill  

(Arsaidh sin a eoúin Accla)

 

for partial English translation click here

by The 19th century German Celtic Scholar, Dr. Kuno Meyer.

- Ancient Irish Poetry, London, Constable 1913.

Fintan

  1. 1] Arsaidh sin, a eoúin Accla
    2] innis dúinn adbur t' echtra
    3] atá accam co séghda
    4] h' accallam a hénbérla

In t-én

  1. 5] Gé thusu nochu n-óg ort
    6] is fada ó do cháel do chorp
    7] i n-Dún Tulchu fa ticc muir
    8] a Finntain, a fir eóluigh

Fintan

  1. 9] Mó iss ínganta mo beth beó
    10] táinic ar mo chraidhe ceó
    11] cumha Rois Gredha 'gum roinn
    12] mó rom-chráidh aidhedh Illainn

  2. 13] A eóin a h-Accuill na b-fían
    14] atú ar tí t'faicsina ríam
    15] arnat faiccsin abair rinn
    16] ca cúis fa n-adhrai d' Accaill

In t-én

  1. 17] Soillsi a h-aeóir caoimi a cúan
    18] tess a fidbaidhe nach fúar
    19] torthaighe a sealg sáire a sreab
    20] ocus úaignighe a hinber

  2. 21] A Finntain ní rabu ríam
    22] áen-adhaigh i n-Accaill tíar
    23] nach fuighinn mo sáith lem threóir
    24] d' íascc iss d' fíaduch is d' oisfeóil

  3. 25] A micc Bóchra in bérla báin
    26] ó ráinic ar chóir chomhráidh
    27] ar grádh Íssu innis dam
    28] do thaidhecht is do sáeghal

Fintan

  1. 29] Mo sáeghul roimh dhílinn duib
    30] cúig bliadhna déc do bliadhnuib
    31] tug Día tar éis dílinn damh
    32] cúig cét cúig míli bliadhan

  2. 33] Fúarus-sa tuilliudh a eóin
    34] adhbar damh beth am senóir
    35] deich cét bliadhan damh mar sain
    36] adhbhur dom áeis beith arsaidh.

    Ars.

  3. 37] A h-seabuicc a h-Accuill úair
    38] ber-si bennachtain is búaidh
    39] ón lo ro ghenis a h-uigh
    40] abair nuimhir do h-sáeghuil

In t-én 

41] Inann sáeghal damh is duid
42] a Finntain mheic Bóchra buicc
43] cert-inann ré ní fáth fill
44] inann degháes iar ndílind. 45] A Finntain mheic Bóchra báin
46] os tussa in fili 'san fáidh
47] innis dúinn gan chairde anuis
48] na h-uilc is aidhble fúaruis

Fintan

  1. 49] Díth Illuinn aidhedh mo mhacc
    50] bás Cesra co n-gili glacc
    51] mó rom-chráidh ó sin immach
    52] m' adhaigh ar Ess Rúaidh rónach

  2. 53] Ar ndíth Ladra is Bethadh binn
    54] ar n-dubhdortadh don dílinn
    55] rom-chuir in Coimdhe dom chrádh
    56] h-i richt égne ar gach n-úarán

  3. 57] Fa gairit limm beth ar Bóinn
    58] ar toidhecht dom dar muir móir
    59] ar Búais ar Banna ar Bru duinn
    60] ar Succu ar Súir ar Sinainn

  4. 61] Ar Sláine is ar Life thoir
    62] ar Maigh 's ar Ethne findgloin
    63] ar Múaidh ar Modhuirn ar Muir
    64] ar Soláin ar Láigh ar Leamhuin

  5. 65] Ar Sinuinn ar Dáeil 's ar Duibh
    66] ar Sligech 's ar sruth Munuidh
    67] gu ticcinn gan lén ille
    68] go hess inbir na hÉrne

  6. 69] Adhaigh dhamh ar in tuinn túaidh
    70] ocus mé ar Ess rónach Rúaidh
    71] ní fúarus adhaigh mar sain
    72] ó thús co deiredh domain

  7. 73] Nír fétus anadh fon ess
    74] berim léim nirb é mo les
    75] ticc in t-aighredh mur ghlain n-guirmm
    76] etromm is Ess meic Modhuirn

  8. 77] Tic préchán a h-Accuill úair
    78] ós cionn inbir Essa Rúaidh
    79] ní biu 'ca chelt cidh fáth rúin
    80] do fúadhaigh leis mo lethsúil

  9. 81] Goll Essa Rúaid do lean dím
    82] ón adhaigh-sin borb a brígh
    83] atú gan mo tsúil ó h-soín
    84] nem-ingnadh dúinn beith arsaid.

    Ars.

In t-én

  1. 85] Is misi do sluig do súil
    86] a Fintain in aicnidh úir
    87] is mé in seabac líath co ladh
    88] bís a coim Accla m' óenar

Fintan

  1. 89] Massa thusa sin gidh sáeb
    90] d' fácbuis mé co cíamair cáech
    91] atá i ndliged 's a n-dúla
    92] ícc rimm éruicc m' énsúla

In t-én

  1. 93] Éraicc bec do-béruinn duit
    94] a Finntain mheic Bóchra buig
    95] in áe-nsúil-sin h-it chinn chrín
    96] prap do sluigfinn am óenmír

Fintan

  1. 97] Searb a cana a mir-eóin móir
    98] binne cach fethim co fóill
    99] do-ghén-su osa mé is míne
    100] comrádh ar mo choimdíne

  2. 101] Cúig cét bliadhan dam-sa am gholl
    102] am égni tháeib-leaphur thromm
    103] ar lochaib ar aibnib sain
    104] ar gach muir saidhbir sruth-ghlain

  3. 105] Cóeca bliadhan mé amm ilar
    106] tercc éun do dénad minadh,
    107] iss cét bliadhan damh fa muirn
    108] am séghdha h-seabaic h-súl-ghuirm

  4. 109] Gur mithidh le rígh n-gréne
    110] mo chur am richt budhéine
    111] ca fuighinn ní bud fiú sain
    112] acht cé tú indiu co harsaidh.

    Ars.

  5. 113] Ó ré Sláinghe mheic Dhela
    114] cét-rígh Fódla fúair fledha
    115] co linn Láeghuiri mheic Néill
    116] co toidhecht Phátruic phenn-réidh

  6. 117] Is mé fa hairdbrethim binn
    118] da gach rígh dar' ghab h-Érinn
    119] mé do roinn gach crích co cain
    120] accu gan fích gan fogail

  7. 121] Trí chét bliadhan gan temeal
    122] óigi m' áisse fa dheriuth
    123] re linn mo dalta gan táir
    124] Illainn sgíamaigh mheic Sgannláin

  8. 125] Gan temheal choidhchi ar mo chuirm
    126] nír sgar mo macrad ré muirn
    127] cách aca n-díl riam a m-brugh
    128] gan chrínadh criadh ná chomluth

  9. 129] Beg co bás Illainn gach ní
    130] min gach díth gur cláechlódh lí
    131] crín anocht mo chalann chain
    132] fír a canam, cid arsaid.

    Ars.

  10. 133] A eóin, is arsaidh do chlúmh
    134] ó dho léiges rit mo rún
    135] inniss dúinni tré rechtaibh
    136] blogh ale dott imthechtaib

In t-én

  1. 137] Atá accom duit uile
    138] a mheic Bóchra barr-buidhe
    139] fiss gach catha cenn a ceand
    140] da tucodh i n-iath Hérenn

  2. 141] A cath Muighi Turith thiar
    142] h-i Cunga nír chlódh mo chiall
    143] do bídh a mheic ger mhór in ail
    144] fuil do chlainne fam chrobaib

  3. 145] Ann torchair do dá mac dég
    146] 'ga faigsin adhbul in béd
    147] do chognus da gach géig úir
    148] lám nó leth=choss nó leth- súil

  4. 149] Do-chúadhus turus budh sía
    150] assin Chunga nertmur níadh
    151] i n-deguidh Eochaidh mic Eircc
    152] co Tráigh n-Eóthuili n-oirdheircc

  5. 153] Tar éis uisci d' ól don rígh
    154] turus nachar búadach brígh
    155] do chomthuit issin chath chrúaid
    156] iss clann Nemidh co nert-búaidh

  6. 157] Ar n-inntódh chum in chatha
    158] doconncus ní réim ratha
    159] ó Chunga co Sruthair sair
    160] lán do chorpaib 'na cossair

  7. 161] Ar n-dul damh a mescc ind áir
    162] do-chím dom leth-táeib an láim
    163] fainne don derg-ór mar fuil
    164] fa gach énmér da méraib

  8. 165] A l-láechdacht fa lór a mét
    166] iss mairg dar gerradh in ghég
    167] a cáeimhe 's a fad 's a fedh
    168] derge ocus áille a h-ingean

  9. 169] Muinchille sreabnaidhe sróill
    170] is muinchille inair óir
    171] do bí uimpi ar a muin-sin
    172] fedh na láime don lúirig

  10. 173] Tógbaim hí 's nírb fann in treóir
    174] in lám itir fuil is feóil
    175] berim lim fa h-anba in fedh
    176] go Druim Ibair na n-inber

  11. 177] Lám Núadhat do fúarus ann
    178] airdrígh Thúaithe Dé Danann,
    179] secht m-bliadhna di a n-adhba m' én
    180] ac sin a Fintain ursgél

 

  1. 181] Do-gheib muicith Núadhat náir
    182] beriss co Carnn Lámha in láimh
    183] is trithe do thuitsit tair.
    184] Miach is Oirmedh gérb easbaid

  2. 185] Deich mbliadhna fichet ro fess
    186] ó chath Muighe Tuired thess
    187] co cath Muighe Tuirith thúaid
    188] ar' thuit Balur in mór-slúaigh

  3. 189] Ar n-díth Fomóruch in áigh
    190] uch rob í in t-sáimrighe sáim
    191] gan chreich gan ghalur gan ghuin
    192] gan fúath gan feall gan fingail

  4. 193] Ó Muigh Cétni itir dá choill
    194] gu Céis cráeb-thorthuigh Coruinn
    195] dob imda grecho gábaidh
    196] ó armmuib in Illdhánaigh

  5. 197] A n-diaidh meicc Ethne na n-armm
    198] fa h-imda brain-éun iss badhb
    199] do bo mana crimb chnáma
    200] táeph re Lugh na láech-lámha

  6. 201] Nochu n-facco missi riam
    202] thair ná thúaidh ná thess ná thiar
    203] 's nochu chúala láech mar Lugh
    204] ón laithiu ro ghein Ádhumh

  7. 205] Fada lim-so la toghu
    206] mór in sgéul glacc na gonu
    207] a h-aithle mic Guill dá ghuin
    208] atát na fuinn gu harsaidh.

    Ars.

Fintan

  1. 209] Is mór m'fala rit ann sin
    210] a eóin a h-innsi in fiadaig
    211] crimm corp mo chlainne nár thaiss
    212] leth mo ruiscc ríghdo rinn-glaiss

 

  1. 213] Budh hé h'ícc'sa ngním nách gar
    214] mádh táesca dhuit iná dham
    215] mana biad fo thalmain thinn
    216] soimmled do chuirp gan choicill

In t-én

  1. 217] Inniss a úa Láimfiach láin
    218] ar do bhréthir ar do bháigh
    219] imthúsa Míledh don muigh
    220] is a chlainne 'na dheghuidh.

Fintan

  1. 221] Trícha mac ocus dá mac
    222] ac Mílid co n-gile n-glacc
    223] ní ráinic díb demin linn
    224] acht óenseiser co h-Éirinn

  2. 225] Ar tocht a h-Espáin in áigh
    226] ochtur derbráithrech don dháim
    227] do báidedh h-Ír is Dunn dil
    228] ar muir úathmuir ilpíastaigh

  3. 229] Do thuccsat cath Tailltin tall
    230] maróen is Túatha Dé Dhanann
    231] 'ar n-díth clainni Cermuit crúaidh
    232] le clannuib Míled mong-rúaid

  4. 233] Do roinnsit Banbha gan brón
    234] Émer ocus Érimón
    235] co tánaic úabur a m-ban
    236] bliadhain gan chreich gan chogadh

  5. 237] Do ráidh ben Éirimóin na cath
    238] mun budh le druimm cáein Cesrach
    239] Druimm Bethi Druim b-Fingin finn
    240] nach biath áen-oidhchi i n-Érinn

  6. 241] Ainm dílis gacha druimmni
    242] budh búan am chridhe a chuimni
    243] Tír Maine is Cnoc Medha mór
    244] is Cenn Mara gan cláechlódh

  7. 245] Torchuir Émear anba in fer
    246] le h-Érimón mac Míled
    247] fúair a Túaith Ghéisil a ghuin
    248] 'sa maitin ar Muigh Smerthuin

  8. 249] Ó Éremón anba in rath
    250] co Conuing meann m-boc-foclach
    251] do bí Ére 'na tuinn técht
    252] gan olcc gan feall gan ainécht

  9. 253] Do bámar lá hi Temraig thoir
    254] re tóeb Echach tind tolccoigh
    255] a Múr Tea i n-aitreb thair
    256] rissi n-abur tra Temair

  10. 257] Glúaisis Conuing a Temraigh
    258] ocus a slúaigh 'na lenmain
    259] co h-áenuch Dromma Léith láin
    260] maithi Midhe 'na mhór-dháil

  11. 261] Mar do bhámar i n-Druimm Léith
    262] slúaigh Innsi Fáil fir nár tréith
    263] co facamar in fer mór
    264] cucuinn ag techt 'nar tinól

  12. 265] Beirt ghlé-gheal mun gillu mór
    266] sí arna h-úaim ule d' ór
    267] do faluigh oirn in gréin n-glain
    268] a sgáile ac tocht co Temraigh

  13. 269] Cráeb thoruidh i l-láim in láeich
    270] maith a boludh glan re gáeith
    271] do bí ar in cráeib-sin chena
    272] cnái ublu ocus áirnedha

  14. 273] Dergbuidhe nán t-ór a folt
    274] gile ná cubur a chorp
    275] iss h-é iss áille at-chonnucc ann
    276] da táinicc i n-íath h-Éreann

 

  1. 277] Suidhiss accuinn amra in rádh
    278] ticcmait ule da ghnúis grádh
    279] laphruiss re Conaing na cath
    280] assin bérla glan ghrécach

  2. 281] Cé thussa a láeich iss lór mét
    282] laphrus bérla na fer n-Grécc
    283] inniss dúinn co fír a bus
    284] ca tír a fuil t' urradhus

  3. 285] Is missi Tréfuilngidh trén
    286] a airdrígh nime na néll
    287] iss ass tánagus anair
    288] a parrthus a purt Ádhaimh

  4. 289] Uidhe is faite ná sin síar
    290] nochon tairinn go gnáth-ghrían
    291] nochon fuil feronn ná fód
    292] táeb thíar do Dún Mo Cháemóg

  5. 293] Do siublus-sa in cruinne
    294] ó tháeb leabhar gach thuinne
    295] nochur fácbus treab ná tonn
    296] acht in tír si gan todholl

  6. 297] Don doman iss tairsech tair
    298] parrthus port chlainne hÁdhaim
    299] tairrsech talman tíar ón tuinn
    300] Iniss Glúair baile Brénuinn

  7. 301] Do ráidh Conuing fa rádh gann
    302] nochon fétfamaeis t' fulang
    303] ar romét do sátha thair
    304] a Thréfuilngid trén-foclaig

  8. 305] Do ráidh Tréfuilngid na tráth
    306] ni beg limm do biadh gu bráth
    307] balad mo chráibi cáimhe
    308] gach n-énlá 's gach n-énaidhche

 

  1. 309] An chráeb-so at-chíthi im láim
    310] sásadh d'feruib h-í 's do mnáib
    311] fóirid a búadha gin ghus
    312] fúacht iss íta iss occurus

  2. 313] Da caithea iss t' agaid fathúaid
    314] torad in chraind-si fo búaidh
    315] in t-arracht ghlacus h-í de
    316] téit a n-óicce assa h-aithle

  3. 317] Da caithea iss t' agaid budess
    318] torad in chrainn-si fo mess
    319] ní h-egail duit galar drenn
    320] i céin mairius in draigheann

  4. 321] Trí lá dó hi Temraig na trét
    322] a comrádh bind nocho brég
    323] co táinic slúagh finn fuinidh
    324] hi n-óen-fecht da innsaighidh

  5. 325] Ceilibhraiss d' feruibh Fódla
    326] glúaissis na réim rochródha
    327] fágbais don chráib nar tír thall
    328] cnú is áirne is uball

  6. 329] Meissi do thóguib in mess
    330] iss do chuiris é rem chress
    331] noco tairnicc limm a chur
    332] nochon fúair nech mo báeghul

  7. 333] Cuirim-si na trí toraidh
    334] táinic chucuind d' ar cobair
    335] Eó Rossa cráeb Mughna móir
    336] bile Tortan in trom-slóigh

  8. 337] Ac sin duit a h-sebuic h-suairc
    338] sgél bec comuinn ar do chúairt
    339] ar in máil-finn n-gel-bláith n- glain
    340] mun senráith áibinn arsaidh.

    Ars.

In t-én

86. 341] A Finntoin mic Bóchna báin
342] ber-si bennachtain co m-báigh
343] gacha fúarus dod sáeire
344] budh sgél do chinn chummaéine

  1. 345] A n-aimsir Chonchobair chaéim
    346] fa mór m' allud ocus m' aéib
    347] ac sibul chnocc ocus glenn
    348] fam rí ar énlaith Érenn

  2. 349] Ar tháibleóir Trágha Bale
    350] tarrla m' úid ocus m' aire
    351] fer cúarta gacha cúaine
    352] Cúchulainn na Cráebrúaide

  3. 353] An úair do thuit 'sa mebail
    354] Cú Rúi rí Clainne Deghuidh
    355] do chaithius mo sáith da fuil
    356] arna thuitimm 'san imghuin

  4. 357] An úair do thuit Garb mac Sdairn
    358] leisin Choin do bíathad baidhb
    359] dá súil in Grégaig co n- gnái
    360] do chaithius a tús degh-lái

  5. 361] Menicc fúarus feóil is faidhb
    362] ó Náissi fa nimnech airmm
    363] nír chaithius a feóil ná a fuil
    364] ar a feabus a n-imghuin

  6. 365] Tarrla chucum-sa cenn Cet
    366] tar éis a ghona 's a ghlecc
    367] do bud grimm dásachtach dhamh
    368] tarmmuirt a súil mo thachtadh

  7. 369] Do chaithius fa h-anba a mét
    370] corpán Monodhair meic Cécht
    371] fúarus mór corp druimm ar dhruimm
    372] ó láim choscuraig Chonuill

  8. 373] Ó deabuigh nocha dechuith
    374] in gcén ro búi 'na bethaid
    375] do bídh na h-aibni lán d' fuil
    376] ón Chúlglaiss Chonaill Chernaig

  9. 377] Fa hé in mílid 'sa mét móir
    378] Fergus roghasta mac Róigh
    379] fer comlainn cét crúaid a ghal
    380] ó faghuinn feóil is fulrad

  10. 381] Fa mana glíadh iss gábaidh
    382] a n-diaigh in t-slúaigh ar Tánuidh
    383] lór a déne 's a demne
    384] breisslech Muighe Murthemne

  11. 385] Tar éis ar marb Cú na cles.
    386] nír sguir gur cirrbad a chnes
    387] do bí a agaid lán da fuil
    388] 's a dhruimm re cairthe in chumpuir

  12. 389] Tánac ós cinn in churad
    390] ocus a drech ar n-dubad
    391] d' ithi a súla nír thoisc áigh
    392] crumaim mo chend 'sa chongháir

  13. 393] Mothaighis mé ar a agaid
    394] tógbais súas in láim lagaig
    395] cuiris a chletín curad
    396] trem cholainn don chéttulad

  14. 397] Berim-si eteall angbaid
    398] co h-Inis Géidh dar glennmuir
    399] tairrngim assamm borb an brígh
    400] crann crúaid-righin in chletín

  15. 401] Anaidh am cholainn in cenn
    402] mo chraidhe do chráidh go tend
    403] co slán ní fuilimm ó h-soin
    404] 's ní cheilim ótú arsaid.

    Arsaid sin.

 

  1. 405] Mé do marb mór na sgéla
    406] óenchorr do bí ar Muigh Léna
    407] ocus ilar Droma Bricc
    408] do thuit lim 'san áth oirdirc

  2. 409] Mé do marb súaircc in sére
    410] énchorr Innsi guirm Géidhe
    411] iss mé do choguin fam chír
    412] dá én lán-méthi Léithín

  3. 413] Is mé do marb ríghda in rúaig
    414] Dubchosach seng Slébe Fúait
    415] lon Droma Seghsa na sreb
    416] fúair bás i crobaib m' ingean

  4. 417] Re linn Logha láech gan lén
    418] do-berinn co hadhba m' én
    419] am chrobaib síar gan sínedh
    420] cuirp curadh nó cathmíledh

  5. 421] I ré Iúghaine co m-búaid
    422] dam-sa ro budh croib-nert crúaid
    423] tar gach gort is tar gach n-glinn
    424] torc na bliadna do-berinn

  6. 425] Re linn Chuinn Chétchathaig cháim
    426] fa mór m' allud ocus m' áib
    427] do-berinn lim a cíana
    428] báethán lúath na leth-bliadna

  7. 429] I n-aimsir Chormaic meic Airt
    430] dam-sa fa feidm fuillmech failc
    431] do thógbuinn in muc nó in banb
    432] co h-eturuhasach aggarb

  8. 433] Do sírinn Midhe co l-lí
    434] resiu do-chúaid sair Dathí
    435] da gach táib do Themraig tair
    436] i l-lenmuin in láeigh allaidh

 

  1. 437] Ar n-arrsugud dhamh 'na dhiaigh
    438] fúarus gábud ocus gliaid
    439] do bí mire a cuirr chíamair
    440] i n-aimsir Néill Nóigíallaig

  2. 441] A reimes Diarmata duinn
    442] meic Fergusa meic Cherbuill
    443] do-nínn scíth fa chorp in luin
    444] fo thrí ocus fo chethuir

  3. 445] D' éis gach gnímraid ar gach gort
    446] 'sa fúarus d' ág ocus d' olc
    447] is uime tánac anair
    448] re h-aghaidh h' ongtha a Fintain

  4. 449] Ac sút misi ac imthecht úait
    450] a Fintain co h-Accaill úair
    451] sír-si lóghadh ar Dia damh
    452] amárach ticc mo h-saeghal

Fintan

  1. 453] Ná bíth uaman ort a eóin
    454] ammárach bud maith do threóir
    455] biaid th' anum ar neam na néll
    456] dochan aingel mar ursgél

  2. 457] Rachaid misi a n-dáil éga
    458] isin laithi chóir chétna
    459] is mé Fintan fial rus-fail
    460] tar éis na fían co h-arsaid.

    Arsaid sin.

  3. 461] Creidim do Chríst nocha chél
    462] do airdrígh nimi na néll
    463] triath nembras na fód rod-fail
    464] dhealbus gach óg 'gach arsaid.

    Arsaid sin.

    Dr. Kuno Meyer.- Ancient Irish Poetry, London, Constable 1913.

top

horizontal rule

© Shee-Eire: